top of page
Yazarın fotoğrafıDoç. Dr. Özgür Tatar

Çay hazırlama rehberi

Güncelleme tarihi: 27 Kas 2021

Bitki çayı hazırlama konusunda detaylı bilgiye sahip olun



Sağlığa olumlu etkilerinin yanı sıra gelişen lezzet merakıyla birlikte, bitki çaylarının zengin ve ferahlatıcı tatlarının bir aradaki hoş uyumu da keşfedildi. İnsanlar yüzlerce yıl önce çay içmeye başlamış olsa da çaya olan ilginin yeniden canlanması ile birlikte dünyanın dört bir yanından çeşitli çayların, günlük hayatımızın bir parçası haline geldiği yeni bir trendi yaşamaktayız.


Her çayın farklı bir karakteri vardır ve kesinlikle kendine özgü bir tat, renk ve aroma sergiler. Hazır çaylar ve üzerindeki yönergeler, çayların lezzet potansiyelini deneyimlemenize yardımcı olacaktır, ancak bireysel zevk çok önemli olduğundan, yönergeleri ve harmanları kişisel zevkinize göre uyarlamaktan çekinmeyin.

HER ŞEY SU İLE BAŞLIYOR

Demlediğiniz suyun kalitesi, çayınızın tadı üzerinde büyük bir etkiye sahiptir. Çay yapraklarınızdan en iyi şekilde yararlanmak için doğru sıcaklıkta ısıtılmış temiz ve kokusuz su kullanın. Suyu doğru sıcaklıkta ısıtmak, iyi bir fincan çay yapmanın anahtarıdır.


SUYUN SICAKLIĞI NE OLMALI?

Arzu ettiğiniz aromayı yakalamak için, çayınızı demleyeceğiniz suyun sıcaklığı çok önemlidir. Demleme suyunuz, önerilenden sıcak ise bitkilerdeki tanin gibi içerikler suyun içinde çözünürken istenen aromaya sahip bileşikler zarar görerek çayınızın acımsı bir tada sahip olmasına neden olur. Eğer demleme suyunuz, önerilenin altında sıcaklıkta ise aromatik bileşiklerin sınırlı oranda çözülmesi ile istediğiniz lezzeti elde etme şansınız bulunmaz. Şekilde verilen genel uygulamalarla çayınızdaki aromayı daha çok koruyabilir, çayınızdan elde edeceğiniz fayda ve keyfi arttırabilirsiniz.


SUDAKİ OKSİJEN

İstenen demleme sıcaklığı ne olursa olsun, her zaman soğuk suyu ısıtarak başlayın. Kaynamış suyu soğutarak istenilen sıcaklığa ulaşmaya çalıştığınızda, su içerisindeki oksijen miktarı azalarak bitki çayınızdaki aromaların daha az çözünmesine neden olursunuz.


ÇAY DEMLEME YÖNTEMLERİ

Lezzetli bir fincan kaliteli çay yapmanın birçok yolu vardır. Neyse ki, mükemmel bardağı hazırlamak için gerekli yöntemler geçtiğimiz yüzyıllarda titizlikle çalışıldı. Aşağıda, çay yapraklarını demlemenin 5 ana yöntemi listelenmiştir.



Gong Fu Cha

Gong fu cha geleneksel Çin çay seremonisidir. Küçük kaplarda kısa bir süre için konsantre miktarda çay yaprağı demlenir. Kelimenin tam anlamıyla tercüme edildiğinde, gong fu cha "ustalıkla çay yapmak" anlamına gelir.


"Gong Fu Cha" tekniğini kullanarak çay demlemek için küçük bir çaydanlık gerekir, çoğunlukla bir Gaiwan (guy wan) veya Yixing (ee shing) çaydanlık. Gaiwan kelimenin tam anlamıyla "kapaklı fincan" veya "kapaklı kase" anlamına gelir ve tipik olarak bir tabağı ve bir kapağı olan seramik veya porselen bir bardaktır. Bir gaiwan ile birlikte, “cha hei” adı verilen cam veya sırlı porselen bir sürahi ve “lou dou” adı verilen metal bir süzgeç de kullanıyoruz.


Tipik olarak, bu yöntemi kullanarak demlemenin amacı, çok sayıda demleme yoluyla çayın her katmanının tadına bakmaktır. Bunu, gaiwanınıza diğer demleme stillerine göre çok daha fazla yaprak ekleyerek ve ilk demleme için yaklaşık 5-10 saniyeden başlayıp, her defasında süreyi arttırarak çay yapraklarını demlersiniz. Bu, yaprakları 15-20 kez demleyebilirsiniz.


Bu yöntemi kullanarak demlediğinizde, her biri farklı, benzersiz bir lezzet profiline sahip olacak çayın her katmanını tadabilirsiniz. Diğer yöntemlerle demlenirken, çayı çok daha uzun süre demlediğiniz için bu farklı katmanlar tek bir lezzet profilinde birleştirilir. "Gong Fu Cha", standart çay demleme yöntemlerine kıyasla çok benzersiz tatma deneyimleri sağlar.


Demleme işleminin ilk adımı tipik olarak demleme aletlerinizi gaiwan, sürahi, metal süzgeç ve siz ve misafirleriniz için herhangi bir bardak dahil olmak üzere sıcak suyla durulamaktır. Sonra çayınızı gaiwana ekleyin ve gaiwanı sıcak, filtrelenmiş suyla doldurun. Tipik olarak diğer demleme tarzlarından daha fazla yaprak kullanırsınız, bu nedenle gaiwan'ı en az üçte birini çay yapraklarıyla doldurun. 5-10 saniye sonra çayı metal bir süzgeçten geçerek sürahiniz dökün ve ardından sürahiden servis yapın ve tadını çıkarın. "Gong Fu Cha" da amaç, çayın her katmanının tadını çıkarmaktır, bu nedenle çayı çok kısa süreler için demleyin, her ilave demleme için yaklaşık 5-10 saniye ekleyin. Tipik olarak bu, arka arkaya çok kısa sürede yapılır ve çayın artık tadı kalmayana kadar devam eder.


Batı Stili Demleme

Batı tarzı çay hazırlama belki de en kolay ve en aşina olduğumuz yöntemidir. Batı tarzı çay demlemek, gong fu demlemek için gerekli olan birçok çay aletinin aksine, sadece bir demlik gerektirir. Batı tarzı çay demlerken, bir süzgecin içine az miktarda çay yaprağı koyarız. Sonra bu süzgeci büyük bir bardak veya demlik sıcak suya koyarsınız ve birkaç dakika bekletirsiniz. Çok fazla alet ihtiyacınız olmadığı ve uzun sürmediğinden çay yapmak için sıklıkla tercih edilen yoldur.


Bu demleme tarzı, işte, hareket halindeyken çay yapanlar veya çok miktarda çay içmeyi sevenler için uygundur. Bu tarz kullanılarak yapılan çay genellikle daha büyük fincanlarda içilir (küçük, Asya tarzı çay fincanlarının aksine) ve tat tercihlerini karşılamak için şeker veya süt eklenebilir.



Büyükbaba Stili Demleme

Aslına bakarsanız bu yöntem de oldukça aşina olduğumuz yöntemler arasındadır. Sıcak su dolu bir bardağa yapraklarımızı atıyoruz ve bir yudumlamaya başlıyorsunuz. Tadı acılaşırsa biraz daha su ekleyebilirsiniz. Genellikle yalnız çay içerken kullanılan bir yöntemdir. Arkadaşlarınızla sohbetin keyfini çıkararak çay içecekseniz sizin için, diğer demleme yöntemleri daha ilgi çekici olabilir. Büyükbaba stili çay demlerken özellikle dikkat etmeniz gerekenler:

  • Bardağınızın 2 / 3'ünden fazlasını doldurmayın. Çay acılaştığında, su eklemek için yer kalmalı.

  • Çayınızın son 1 / 3'ünü bitirmeyin, yoksa tekrar su eklediğinizde aroması çok hafif olabilir.

  • Çayın tadı çok hafif olduğunda daha sıcak su kullanın ve ısıyı bir kapakla izole edin.

  • Suyu hızlı bir şekilde dökün, böylece eski çay ve yeni çay birbirine daha iyi karışacaktır.

  • Çok fazla yaprak kullanmayın. Tadı çok hızlı çok güçlü hale gelebilir

  • Çayın inceliğine bağlı olarak yaprakları ne zaman ekleyeceğinize karar verebilirsiniz.


Kaynatma Yöntemi

Çay yapraklarını kaynatmak, çay yapmanın en eski yöntemidir. Tang Hanedanlığı döneminde (618'den 907'ye), çay kültürü yavaş yavaş yükselirken, çay yaprakları uzun süre kaynatıldı. Bu zamanlarda çayın gerçekten minimum düzeyde işlendiğine dikkat etmek önemlidir. Çay yaprakları bugün bildiğimiz yöntemlerle işlenmedi. Bu, çay yaprağının bir tencerede sıcak suya demlenmesini ve aromasının gerçekten çıkarılmasını imkansız hale getirdi. İşte bu yüzden kaynatma çok önemliydi. Günümüz çay işleme teknikleri sayesinde, çayın en güzel tadını 2 dakikalık kısa ve konsantre infüzyonlardan alabiliyoruz. Ancak bu noktaya gelmek bir yolculuktu.


Halihazırda siyah çay yaparken kullandığımız bu teknik günümüzde bitki çayları ve diğer dünya çayları için çok sık tercih edilen bir yöntem değildir.



Soğuk Demleme Yöntemi

Sıcak yaz aylarında soğuk çay güzel bir alternatif olabilir. Soğuk çay için ihtiyacınız olanlar:

Malzemeler:

  • Tercih edilen çay yaprakları

  • Bir çalkalayıcı (bir shaker veya sıkı oturan bir kapağa sahip cam kavanoz)

  • Demlik

  • Buz

Hazırlanışı:

  • Çay yapraklarınızı yukarıdaki talimatlara göre demleyin (normalden daha güçlü hale getirmenizi öneririz, bunun için çay yaprağını 1,5 ila 2 katı kadar fazla kullanabilirsiniz)

  • 1,5 su bardağı buz ve demlenmiş çayı seçtiğiniz çalkalayıcınıza dökün

  • Çayınızı yaklaşık 30 saniye kuvvetlice sallayın (isteğe bağlı olarak bal ekleyebilirsiniz)

  • Çayı bir bardağa dökün. Daha güçlü bir lezzet için buzu süzmeyi seçebilir veya çayınızın soğuk kalmasını tercih ederseniz daha fazla buz ekleyebilirsiniz.

Geriye seçtiğiniz yöntemle çayınızın keyfini çıkarmak kaldı. Afiyet olsun.

298 görüntüleme0 yorum

Son Yazılar

Hepsini Gör

Mavi Çay

Comments


bottom of page